Chương 5: Bồi Thường
Cách thức bồi thường khi giải tỏa không chỉ có một, có thể chọn nhận tiền mặt luôn một lần hoặc chia ra nhận từng kỳ. Ngoài ra còn có thể chọn nhận nhà, hoặc vừa nhận nhà vừa nhận tiền. Thê vào đó, còn nhiều khoản khác như tiền hộ khẩu, tiền thưởng, tiền sửa nhà, phí chuyển nhượng, bồi thường tài sản trên đất... đủ các loại tiền, có rất nhiều thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến việc giải tỏa. Đây là lần đầu tiên Trần Kim tiếp xúc với những điều này, cô chỉ có thể tạm tính một cách đại khái mà thôi.
Như phần của cô có hai giấy chứng nhận nhà ở, một cái là khi ly hôn mẹ cô sau trở về thôn xin lập hộ khẩu và cấp đất, mảnh đất này chính là ngôi nhà hiện tại cô đang ở, còn một cái là ông bà ngoại để lại cho mẹ cô, đó là một căn nhà cũ kỹ, cách nhà thờ tổ vài chục mét.
Hồi cậu cả đi đặc khu làm công kiếm tiền, cậu ba và mợ ba cũng đi theo, mợ cả thì tự mình thuê một gian hàng trong thành phố lấy quần áo từ đặc khu về bán, còn cậu hai và mợ hai thì làm việc ở thành phố nên không sống ở thôn. Lúc đó, 5 đứa con của cậu cả và cậu ba đều để ở thôn, đều được mẹ cô một tay lo liệu, sức khỏe ông bà ngoại thì không tốt, nên phần đời còn lại cũng là mẹ cô chăm sóc. Vì vậy, ông bà ngoại để lại cho mẹ cô căn nhà ấy, các cậu mợ cũng không có ai ý kiến gì.
Diện tích của cả hai giấy chứng nhận nhà ở này đều 300 mét vuông. Nếu chọn bồi thường theo nhân khẩu thì nhà cô chỉ có một mình cô, thôi thì bỏ qua đi. Nhà cô còn có một tiệm tạp hóa, không biết có tính là loại hình kinh doanh hay không. Thím Chu cách vách hỏi trước thì chủ nhiệm Giang nói cửa hàng rau quả thì được tính là kinh doanh, nhưng vì lúc đó có quá nhiều người hỏi, cô lại bận ghi chép nên chưa kịp hỏi.
Nhưng hai tòa nhà của nhà cô đều có sáu tầng, giá bồi thường của mỗi tầng không giống nhau, còn phải xem có đúng với quy định hay không, cái này cô không tự phán đoán được, muốn đánh giá thì phải để người của ban giải toả đến xem xét.
Vườn trái cây và ruộng đất của nhà cô cũng được bồi thường, đặc biệt là vườn trái cây, phần lớn đã trồng cây vải hơn mười năm. Cái này cũng phải đợi xem ban giải tỏa đánh giá, cô chỉ ước lượng theo hạng mục thấp nhất.
Tính tới tính lui, cô có thể lấy được mấy trăm mét vuông nhà, và ít nhất cũng được mấy trăm vạn tiền bồi thường.
Tiếng gõ máy tính kêu lạch cạch không ngừng, vẻ mặt cô vẫn điềm tĩnh, nhưng trong lòng đã không nhịn được mà cười khúc khích.
Nhà cậu cả đông người, riêng tiền tính trên đầu người cũng lấy được không ít. Nhà cậu ba có nhiều đất thầu, cũng coi là một khoản lớn. Chỉ có nhà cậu hai thì ít hơn, vì hộ khẩu của cả ba người nhà họ đều không trong thôn Kiều Đông, nhưng họ có một mảnh đất là do ông bà ngoại chia cho lúc chia gia sản, nằm ngay bên cạnh nhà cũ, trên đó có hai căn nhà bằng gạch đất.
Lúc phân chia gia sản, cậu cả, cậu ba và mẹ cô cùng xin đất thổ cư mới ở làng, ba anh em được chia đến đầu thôn, thực ra nếu xin ở cuối thôn thì diện tích đất thổ cư có thể lớn hơn. Dù sao thôn Kiều Đông ít người, sau khi cải cách mở cửa còn có người đổ xô đến mấy thành phố lớn, đất rộng người thưa hơn các thôn lân cận như thôn Kiều Tây và thôn Mộc Đường.
“Chết rồi! Lỗ rồi!” Cậu ba đột nhiên đập tay, vẻ mặt đầy tiếc nuối.
“Sao vậy?” Mọi người đều nhìn về phía cậu ba.
“Khu đất trồng cây đào phía Tây không nằm trong phạm vi giải tỏa!” Cậu ba than thở vài tiếng: “Biết thế đã không tốn công bỏ sức chăm bón làm gì.”
Ngày thường, mợ ba không ít lần lườm nguýt khi cậu ba đi chăm sóc mấy cây đào ấy, bây giờ lại tỏ ra rộng lượng an ủi: “Không nằm trong diện giải tỏa thì thôi, được giải tỏa đã là ông bà tổ tiên phù hộ rồi, làm người không nên tham lam quá.”
Mợ hai vốn có chút không vui, lúc này cũng bị lời của mợ ba an ủi: “Đúng vậy, có tiền bồi thường giải tỏa đã là tốt rồi, làm người phải biết đủ.”
Nói là nói vậy, nhưng trong lòng bà ấy vẫn có chút buồn bực.
Ba anh em cộng thêm với nhà cháu gái, trong bốn nhà thì nhà bà ấy là được ít nhất, so với ba nhà kia thì số tiền mà nhà họ nhận được chỉ là số lẻ.
“Có được một mảnh đất bồi thường đã là nhiều rồi, vừa đủ để chúng ta mua nhà cho Gia Gia.” Mợ hai vừa nói vừa cười rạng rỡ, bà ấy chỉ có mỗi Trần Gia là con gái duy nhất, năm ngoái mới thi đỗ vào Đại học tỉnh Nam, nhà cũng đã dành dụm được một khoản tiền định đặt cọc mua trả góp mua một căn gần chỗ làm bây giờ. Nay thì tốt rồi, bà ấy quyết định lên thành phố chọn một khu dân cư tốt, mua hai căn nhà liền kề, sau này sẽ gần gũi với con gái hơn. Hoặc là không nhận bồi thường bằng tiền mặt, họ có thể đổi lấy nhà cũng được...
Mợ hai nhắc đến chuyện mua nhà, các trưởng bối khác trong nhà cũng thấy động lòng.
Chỉ có cậu cả và cậu hai là đã mua nhà trong thành phố, nhà cậu hai mua là nhà ở đơn vị, diện tích nhỏ nhưng gia đình ông ấy ít người. Còn cậu cả chỉ mua một căn lớn và một căn nhỏ, hiện tại căn nhỏ để cho vợ chồng anh họ lớn ở. Tại cậu cả đã bỏ tiền xây lại nhà trong thôn, nếu không mợ cả còn định năm nay mua thêm một căn nữa. Xem như trong cái rủi có cái may, kiếm được một khoản hời lớn, tính ra cũng coi như bất ngờ được lợi.
Nhìn số tiền bồi thường nhà của Trần Kim liệt kê ra, chị họ Trần Đình ganh tị đến đỏ cả mắt. Ban đầu ai nấy đều vui vì được nhận tiền, nhưng nghe thím hai nói muốn mua nhà cho Trần Gia, Trần Đình liền bắt đầu có tính toán khác.
Mấy chị em gái, Trần Gia là con một, Trần Kim thì là chủ hộ, tiền bồi thường giải tỏa đều sẽ rơi hết vào tay hai người. Còn nhà cô ấy, trên có hai anh trai, chẳng biết bố mẹ sẽ chia được cho cô ấy được bao nhiêu.
Có những suy nghĩ một khi đã nảy sinh thì sẽ càng lúc càng chạy như điên về hướng mà mình không thể khống chế được.
Những người làm việc, đi làm công ở bên ngoài, nhận được tin lập tức quay về. Cả thôn Kiều Đông giờ đây giống như một chiếc bánh lớn từ trên trời rơi trúng đầu họ.
Đến giờ tan làm, những người thuê nhà lục tục trở về cũng nghe được tin thôn Kiều Đông sắp bị giải tỏa, thời gian di dời cụ thể vẫn chưa quyết định nhưng ước chừng chỉ trong vòng một hai tháng tới. Người trong thôn thì vui mừng, nhưng họ thì thấy khó chịu, nhìn người khác sắp phát tài, còn mình thì phải chuyển đi và tìm nhà mới. Họ lại phải thuê nhà ở thôn Kiều Tây hoặc nhà dân ở vùng ngoại ô, những nơi đó dù gần chỗ làm của họ hơn nhưng tiền thuê lại đắt gấp đôi, mà môi trường lại không bằng được thôn Kiều Đông.
Những người hiểu lý lẽ thì sẽ thông cảm cho chủ nhà, còn những người không hiểu lý lẽ lại bắt đầu thách thức giới hạn của chủ nhà, hỏi nếu không cho thuê nữa thì bồi thường thế nào.
Trừ nhà cậu cả không có nhà cho thuê, các gia đình khác có nhà cho thuê đều gặp phải những kẻ vô lại muốn chiếm lợi.
Vừa bước ra khỏi nhà cậu ba, Trần Kim đã bị khách thuê nhà chặn lại giữa đường.
"Cô chủ nhỏ, tự dưng lại bảo chúng tôi phải chuyển đi, giờ tìm nhà thuê đâu có dễ, ít nhất cũng phải bồi thường chứ?!" Một gã đàn ông vẻ mặt hung hăng xông tới, trông như muốn đánh nhau với Trần Kim. Phía sau gã còn có cả chục người, đều là người thuê nhà của cô, chỉ có ba người hùa theo, số còn lại thì chỉ đi theo mà không nói gì.
Trần Kim cười lạnh một tiếng, bồi cái con khỉ. Hiện tại mới chỉ có thông báo giải tỏa chứ có nói bao giờ phải chuyển đi đâu. Nói đi cũng phải nói lại, hợp đồng thuê nhà cũng chẳng làm, thuê nhà chỉ cần đặt cọc hai tháng tiền thuê, rồi chỉ cần trả tiền thuê mỗi tháng.
Chẳng qua là nhìn nhà cô chỉ còn một mình cô, nghĩ cô còn trẻ dễ bị bắt nạt nên mới muốn đến đây ăn hôi sao? Mơ đi! Chẳng qua cô không thường ở nhà, người trong thôn đều khen cô thông minh, ngoan ngoãn nên mới khiến cho những người này có cái suy nghĩ lệch lạc như thế. Nếu họ chịu khó đi hỏi thăm ở thôn Kiều Tây thì đã biết cái tên "Kim gây rối" của cô không phải bỗng dưng mà có.
Trần Kim chống tay lên hông: "Thứ nhất, tôi chưa bảo các người phải chuyển đi ngay bây giờ. Trong thôn đã ai nói các người phải chuyển ngay bây giờ à? Gọi người đó ra đây cho tôi xem nào? Thứ hai, từ bây giờ các người có thể bắt đầu tìm nhà thuê mới được rồi. Cuối cùng! Tiền cọc sẽ được hoàn trả toàn bộ, nếu các người chuyển đi trong tháng này, tiền thuê tháng này cũng sẽ được hoàn lại, nếu không chuyển đi trong tháng này thì không hoàn lại. Từ tháng sau trở đi, ở bao nhiêu ngày thì tính tiền bấy nhiêu ngày."
"Một số người trong các người ở đây là khách thuê lâu năm của nhà chúng tôi, lúc mẹ tôi còn sống cũng đã giúp đỡ các người không ít lần, gặp khó khăn không trả nổi tiền thuê cũng cho các người hoãn một hai tháng, trái cây rau củ trong nhà cũng chẳng thiếu gì cho các người, làm người phải có lương tâm chứ! Đừng bảo tôi làm người không phải phép, chuyển đi trong tháng này, tôi còn bồi thêm 20 đồng phí vận chuyển. Các người tự mà cân nhắc đi."
Những người đi theo bàn tán xôn xao, gã đàn ông mở lời lúc đầu bị cô nói cho xì hơi, còn muốn đôi co thêm, nhưng bị Trần Kim chặn lại ngay: "Anh muốn gây sự thì tốt nhất cũng nghĩ cho kỹ, người nhà họ Trần chúng tôi không phải thứ dễ xơi đâu!"
Làm loạn ở địa bàn nhà cô? Tối nay cô cho người đánh gã văng ra khỏi đây.
"Các người định làm gì thế?" Điền Miêu nghe thấy tiếng ồn, chạy ra thấy Trần Kim đang vây lại thì trong lòng lập tức lo lắng, cầm cái chổi dựa vào tường xông tới, hét to: "Bớ bà con hàng xóm láng giềng ơi!!! Có kẻ muốn gây sự đây này!"
Vừa nghe tiếng hô, mấy nhà ở đầu thôn gần đó liền chạy ra, đặc biệt là mấy người cậu còn trong nhà cậu ba đều xông ra.
Thím Chu chạy đến nhanh nhất, cầm cái đòn gánh dài vừa đi vừa chửi: "Tôi thấy là các người ăn no rửng mỡ quá nên đến đây bắt nạt người trong thôn tôi đúng không!"
Cả thôn đều biết đến uy danh của thím Chu, nổi tiếng là đánh khắp thôn không ai địch nổi. Có khách thuê nhà tham lam đến tiệm của bà ấy mặc cả cũng bị bà ấy chửi cho không dám hé răng.
"Không, không phải đâu, chúng tôi không có ý đó."
"Đúng đúng, chúng tôi chỉ đến xem náo nhiệt thôi."
"Tôi không định làm loạn đâu, chỉ là đến hỏi chủ nhà về chuyện giải tỏa, đổi chỗ thuê cũng phải cần thời gian tìm nhà chứ?" Gã đàn ông lúc nãy còn hung hăng giờ thấy càng ngày càng có nhiều người trong thôn cầm gậy chạy đến thì cũng chùn bước.
Sau khi ăn xong, đồng nghiệp thuê nhà cùng thôn đến tìm gã nói chuyện về việc tìm nhà thuê mới, đồng nghiệp vừa đến đã ca thán một trận vì chủ nhà chưa cho câu trả lời rõ ràng, không biết có thể lấy lại tiền cọc không, lúc đó mà bảo chuyển đi ngay thì phiền toái lắm. Nhưng đồng nghiệp thuê nhà của thím Chu, bọn họ chỉ dám thăm dò hỏi han.
Còn gã lại nghĩ chủ nhà của gã chỉ là một cô gái mới hơn 20 tuổi, còn đang học Đại học, người trẻ học hành thì da mặt mỏng nhất, gã muốn thử xem có lấy được chút tiền bồi thường không. Dù sao cũng là hai tòa nhà, tiền bồi thường này đều rơi vào tay cô gái nhỏ này, chia ra một ít cũng chẳng đáng là bao.
Nhưng gã không ngờ cô gái nhỏ lại nói chuyện rõ ràng rành rọt, vốn chẳng hề sợ gã làm loạn. Động tĩnh đã lớn, lại còn thu hút cả người dân trong thôn đến. Người trong thôn đương nhiên sẽ bênh vực người trong thôn, gã nào còn dám làm loạn tiếp?
Cậu cả dẫn theo bốn người anh họ em họ đến, phía sau Trần Kim đứng mấy người đàn ông, khí thế của đám người đối diện yếu đi hẳn.
Đòn gánh của thím Chu suýt chọc vào mặt gã đàn ông, mắt trừng lên mắng: "Không phải cái đéo gì mà không phải? Đồ con hổ giấy ngu xuẩn này, thấy Trần Kim tốt tính là muốn làm loạn phải không? Dám ở trên đất nhà họ Trần chúng tôi bắt nạt người của chúng tôi, các người không biết đòn đánh không có mắt hả…”
Có vài nhà khác nghe tiếng của thím Chu cũng chạy qua xem náo nhiệt. Trần Quang Mãn chạy tới, thấy không có chuyện gì thì thở phào nhẹ nhõm, quay đầu liền cho thằng cháu lớn một cái tát vào gáy: “Truyền lời mà truyền cũng không đúng!”
Ông ấy và lão bí thư chi bộ đang bàn chuyện thì thằng cháu lớn vội vàng chạy về báo rằng mấy nhà đầu thôn đánh nhau với một đám khách thuê trọ, cầm gậy vác chày, khiến cho lão bí thư chi bộ sợ tới mức run tay, còn ông ấy cũng lập tức chạy qua.
Trên đường chạy qua, ông ấy cứ lẩm bẩm: “Tổ tiên phù hộ, đừng có xảy ra chuyện gì!”
Ông ấy chỉ sợ việc giải tỏa vừa đến trong thôn này lại mọc cánh bay mất, tới lúc đó xảy ra chuyện, bên trên tức giận thì bọn họ cũng không được yên thân.
Kết quả, hóa ra chỉ có cái này thôi hả?
Không đánh nhau là được rồi, Trần Quang Mãn vỗ ngực, thở phào rồi bước tới gạt đòn gánh của thím Chu ra, hỏi tình hình xong liền biết có chuyện gì xảy ra.
Nếu đổi lại là bình thường, ông ấy chắc chắn sẽ đứng về phía Trần Kim, bởi đứa nhỏ này vừa là người nhà, vừa chiếm lý, không có lý gì không giúp. Nhưng bây giờ đang vào thời điểm mấu chốt, ông ấy không muốn làm lớn chuyện bèn ôn tồn khuyên nhóm khách thuê về suy nghĩ thêm về phương án của Trần Kim, rồi nói với mấy khách thuê ở nhà khác: “Chuyện giải tỏa chúng tôi cũng mới nhận được thông báo chiều nay, chưa kịp bàn bạc về vấn đề thuê nhà của mọi người, trong chốc lát chưa giải tỏa được đâu. Mọi người cứ bàn bạc với chủ nhà cho tốt. Tuy nhiên, tôi đề nghị mọi người có thời gian thì đi xem nhà trước, thuê sớm một chút. Không cần lo lắng về việc không được trả tiền cọc hay tiền thuê nhà dư đâu, nếu có chuyện gì, cứ tới nhà tìm tôi.”
“Được rồi, mai mọi người còn phải đi làm, về nghỉ sớm đi.”
“Về đi, về đi.”
Chờ mọi người tản đi, Trần Quang Mãn liếc mắt nhìn thím Chu, gọi mấy người trong thôn lại gần rồi nói: “Đừng có ngồi chờ kiếm chút tiền thuê nhà một hai tháng này nữa, khuyên khách thuê dọn đi sớm, đỡ phải phiền phức.”
Ông ấy nhìn một vòng, tập trung vào bà Trần Tam nổi tiếng keo kiệt: “Học hỏi Trần Kim đi, lúc này rộng rãi một chút, trả lại tiền thuê tiền cọc, bồi thêm chút phí chuyển nhà, anh tốt thì tôi cũng tốt.”
Trần Quang Mãn còn có chuyện cần bàn bạc với lão bí thư chi bộ, nói mấy câu xong liền quay về, vừa đi vừa mắng thằng cháu lớn.
Bà Trần Tam bĩu môi, lẩm bẩm: “Trần Kim đọc sách không biết kiếm tiền khó khăn thế nào, tháng này ở được mười ngày rồi mà còn phải trả lại tiền thuê nhà, lại còn bù thêm hai mươi đồng, một tháng tiền thuê chỉ có năm mươi đồng thôi, tiền đền bù giải tỏa chưa vào tay mà đã mất tiền trước rồi...”
Con trai và con dâu của bà Trần Tam không nói gì, dù sao họ nói cũng chẳng có tác dụng. Ai bảo giấy tờ nhà đất của gia đình đều đứng tên bố mẹ họ chứ.
Cậu cả và mọi người đưa Trần Kim về nhà, cậu hai nói: “Bé ba, con đi thu dọn đồ đạc đi, con ở một mình trong nhà không an toàn, trước hết chuyển qua nhà cậu ba ở vài ngày đã.”
Cậu ba nghĩ ngợi một lúc rồi nói để cô qua ở cùng Điền Miêu một thời gian. Nhà cậu cả và cậu hai đều có công việc, không chừng mỗi ngày còn phải đi ra thành phố, vẫn nên ở nhà cậu ba thì hơn.
Trần Kim hiểu ý tốt của mọi người, cô là một cô gái ở nhà một mình không an toàn, lỡ có ai có ý đồ xấu thì cũng không phòng được. Về nhà thu dọn đồ dùng vệ sinh cá nhân thường dùng, mang theo tiền mặt, sổ tiết kiệm và các loại giấy tờ, rồi theo mọi người qua nhà cậu ba ở. Cả nhà cậu hai ba người thì sang nhà cậu cả ở.
Sáng hôm sau, có khách thuê tới tìm Trần Kim nói muốn trả phòng tháng này. Trần Kim cũng sảng khoái: “Gần đây tôi ở nhà, mọi người chuyển ngày nào cứ tới tìm tôi, tiền cọc, tiền thuê nhà và phí chuyển, tôi sẽ không thiếu một xu.”
Có được lời đảm bảo, khách thuê yên tâm rồi, nói ngày mai nghỉ làm sẽ đi tìm chỗ ở mới.
Nhà Trần Kim có hai tòa nhà tổng cộng năm tầng cho thuê, mỗi tầng đều được chia thành bảy phòng, tất cả đều là phòng lớn có bếp nhỏ và nhà vệ sinh riêng. Đây là do cậu cả thiết kế, nói rằng như vậy dễ quản lý, mỗi nhà tự dọn dẹp vệ sinh của mình, tiền nước tiền điện tính theo từng hộ. Nếu như giống mấy nhà cho thuê ở thôn Kiều Tây, bếp và nhà vệ sinh đặt ở hai đầu hành lang thì tiền nước điện khó chia, vệ sinh công cộng lại bẩn thỉu.
Năm tầng này hiện tại có 31 hộ thuê, Trần Kim ngồi ở tiệm tạp hóa một buổi sáng, đã có 23 hộ tới nói tháng này chuyển đi, bao gồm cả gã đàn ông tối qua đòi bồi thường của cô. Còn lại tám hộ chưa tới, nhưng Trần Kim đoán chắc họ cũng sẽ tranh thủ thời gian chuyển đi trong tháng này. Thậm chí cả những người tới xác nhận sẽ chuyển đi tháng này, đại khái cũng sẽ kéo đến mấy ngày cuối tháng mới đi, như vậy có thể tiết kiệm được một tháng tiền thuê nhà.
Đây đều là chuyện nhỏ, Trần Kim cũng không để ý. Tốt nhất là bọn họ đến hòa thuận, thì nên đi cũng vậy.
Mười giờ sáng, bên giải tỏa lại có người tới, mang theo dụng cụ đo đạc đo tới đo lui, còn có người tới chụp ảnh.
Hai người dì của Trần Kim nhận được tin, cũng vội vàng quay về.
=> pass luôn là: hoakinh nhe.